Kompetencje Unii. Zasady strukturalne.
Fragmenty z podręcznika:
Zasady ustrojowe UE s. 103 - 120
Zasady działania UE: s. 108-111
Zasada przyznania kompetencji (kompetencje wyłączne i dzielone; kompetencje wyraźne i dorozumiane; klauzula elastyczności; zasada proporcjonalności; zasada pomocniczości): s. 111-133
Zasada poszanowania tożsamości narodowej: s. 133-139
Kompetencje wyłączne państw członkowskich: s. 139-142
Zasada lojalnej współpracy: s. 142-144
Zasada efektywności: s. 144
Zasada równowagi instytucjonalnej: s. 146-148
Zasada przyznania
Art. 5 ust. 1 TUE
Granice kompetencji Unii wyznacza zasada przyznania. Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom pomocniczości i proporcjonalności.
Art. 5 ust. 2 TUE
Zgodnie z zasadą przyznania Unia działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez Państwa Członkowskie w Traktatach do osiągnięcia określonych w nich celów. Wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach należą do Państw Członkowskich.
Artykuł 3 ust. 6 TUE
Unia dąży do osiągnięcia swoich celów właściwymi środkami odpowiednio do kompetencji przyznanych jej w Traktatach.
Art. 13 ust. 2 TUE
Każda instytucja działa w granicach uprawnień przyznanych jej na mocy Traktatów, zgodnie z procedurami, na warunkach i w celach w nich określonych.
Zasada lojalnej współpracy
Art. 4 ust. 3 TUE
Zgodnie z zasadą lojalnej współpracy Unia i Państwa Członkowskie wzajemnie się szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z Traktatów.
Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii.
Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez Unię jej zadań i powstrzymują się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii.
Zasada proporcjonalności
Art. 5 ust. 4 TUE
Zgodnie z zasadą proporcjonalności zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Traktatów. Instytucje Unii stosują zasadę proporcjonalności zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności.
Protokół nr 2 w sprawie stosowania zasady proporcjonalności i pomocniczości
Zasada pomocniczości (subsydiarności)
Art. 5 ust. 3 TUE
Zgodnie z zasadą pomocniczości, w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji, Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim:
cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, oraz
jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii.
Instytucje Unii stosują zasadę pomocniczości zgodnie z Protokołem nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. Parlamenty narodowe czuwają nad przestrzeganiem zasady pomocniczości zgodnie z procedurą przewidzianą w tym protokole.
Rola parlamentów narodowych w przestrzeganiu zasady pomocniczości
Każdy parlament narodowy lub każda izba parlamentu narodowego może, w terminie 8 tygodni od daty przekazania projektu aktu ustawodawczego przesłać przewodniczącym Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji uzasadnioną opinię zawierającą powody, dla których uznaje, że dany projekt nie jest zgodny z zasadą pomocniczości.
Każdy parlament dysponuje 2 głosami rozdzielonymi w zależności od krajowego systemu parlamentarnego. W dwuizbowym krajowym systemie parlamentarnym każda z izb dysponuje 1 głosem (54 głosy).
Procedura żółtej kartki - art. 7 ust. 2 Protokołu nr 2
Gdy opinię przedstawi co najmniej 1/3 parlamentów narodowych [18 głosów] (1/4 w przypadku WPZiB [14 głosów]), projektodawcy mogą postanowić o podtrzymaniu, zmianie lub wycofaniu projektu. Decyzja ta musi być uzasadniona.
Procedura pomarańczowej kartki - art. 7 ust. 3 Protokołu nr 2